شبیه ساز ها (simulators) و مقلد ها (emulators) دو دسته از نرم افزار هایی هستند که در شبکه های کامپیوتری به متخصصان شبکه کمک می کند تا بتوانند مدل ها و نقشه شبکه خود را در آن طراحی و پیکربندی کنند تا بعدا هنگام اجرای آن مدل شبکه، بتوانند به راحتی نقشه و هدف خود را به راحتی و به آن صورت که مد نظرشان است پیاده سازی کنند.

از دیگر فواید شبیه ساز های شبکه این است که دانش جویانی که تازه وارد به حوزه شبکه های کامپیوتری شده اند، می توانند به راحتی و بدون نیاز به هزینه کردن برای تجهیزات، تمرینات خود را در این شبیه ساز ها انجام دهند، و شبکه های مختلفی از نظر کاربرد، توپولوژی و … را بسازند و کانفیگ کنند.

همچنین با توجه به این که اکثر تجهیزات شبکه در شبیه ساز ها و مقلد ها وجود دارد، دانش جویان می توانند با آن ها آشنا شوند و در تمرین ها استفاده کنند و اگر به مشکلی برخود کردند، با تحقیق بتوانند آن ها را برطرف کنند و از این طریق مهارت های خود را ارتقا دهند، و هنگامی که به صورت واقعی در پروژه ای با آن تجهیزات روبرو شدند، بتوانند به راحتی آن ها را پیکربندی کنند.

در این مقاله قصد داریم، 5 تا از بهترین نرم افزار های شبیه ساز را که عبارت اند از: Packet tracer،  Boson NetSim، GNS3، Cisco Modeling Labs Personal (formerly VIRL)، EVE-NG، را برای شما معرفی کنیم و با ویژگی های هرکدام آشنا شویم. دو نرم افزار اول از جمله شبیه ساز ها (simulators) هستند و سه مورد دیگر از جمله مقلد های (emulators) شبکه می باشند.

تفاوت شبیه ساز ها (simulators) با مقلد ها (emulators)

قبل از اینکه به سراغ معرفی نرم افزار های شبیه ساز برویم، بهتر است که ابتدا با تفاوت نرم افزار های شبیه سازی و مقلد آشنا شویم.

شبیه ساز شبکه یک نرم افزار است که محیط شبکه را شبیه سازی می کند و شما می توانید در آن توپولوژی ها و کانفیگ های شبکه را ترسیم و اجرا کنید. با این حال تجهیزاتی که در شبیه ساز ها است، واقعی نیستند و نمی توانند ترافیک واقعی شبکه را از خودشان عبور دهند و فقط در نرم افزار به اینگونه وانمود می کنند که ترافیک های شبکه را دارند عبور می دهند.

اما مقلد ها، فایل های اصلی تجهیزات شبکه هستند و کاملا شبیه به تجهیزات واقعی عمل میکنند، به همین دلیل محبوبیت بیشتری در بین متخصصان شبکه دارند.

پس به طور کلی می توان گفت، تجهیزات درون شبیه ساز ها محدود به دستورات و ویژگی هایی هستند که برای آن ها برنامه ریزی کرده اند و نمی توانند بیشتر دستورات و کانفیگ های پیشرفته ای مانند DMVPN و Policy Base Routing و همچنین بیشتر موارد امنیتی که در سناریو ها کاربرد دارند، را در این نرم افزار ها انجام داد، اما در مقابل در نرم افزار های مقلد می توان این کار ها را انجام داد.

شبیه ساز شبکه Cisco Packet tracer

نرم افزار پکت تریسر (Packet tracer) یکی از بهترین شبیه ساز های شبکه می باشد که توسط شرکت سیسکو ارائه شده است، و می تواند توپولوژی های شبکه که شامل روتر های سیسکو، سوئیچ ها، فایروال ها و موارد دیگری است را شبیه سازی کند.

این نرم افزار در ابتدا به عنوان یک ابزار آموزشی برای آکادمی شبکه‌ های سیسکو که به اصطلاح به آن NetAcad گفته می شود، طراحی شده بود، اما برای هر کسی که به دنبال دریافت گواهینامه ورود به سطح سیسکو، مثل CCNA، است، شبیه ‌ساز فوق‌العاده‌ای است.

از جمله ویژگی هایی که Packet tracer دارد عبارت اند از:

• سازگاری چند پلتفرمی
• تنوع دستگاه‌ها
• تنوع اتصالات
• واقعی کردن محیط آزمایشگاهی
• وضعیت شبیه ‌سازی
• ترمینال واقعی
• ایجاد تمرین شخصی ‌سازی شده

همچنین تعدادی از تجهیزاتی که شما در Packet tracer به آن ها دسترسی دارین عبارت اند از:

• Routers – ISR 4321, 1941, 2901, 2911
• Switches – 2960, 3560, 3650
• ASA Firewall – 5505, 5506
• Meraki MX65W security appliance
• Meraki Server

شبیه ساز شبکه Boson NetSim

NetSim هم یکی دیگر از شبیه‌ ساز های شبکه است که توسط شرکت Boson ارائه شده است، تخصص این شبیه ساز در شبکه ‌های بی‌سیم است. این ابزار نخستین بار توسط شرکت تلکوس در سال 2003 معرفی شد. وقتی درباره تکنولوژی ‌های بی‌سیم صحبت می‌کنیم، این ابزارها شامل وای‌ فای، وای‌ مکس، LTE، بلوتوث، ZigBee و … هستند.

همچنین از تکنولوژی ‌های با سیم مثل اترنت، IPv4/v6، TCP/UDP و … هم نیز پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، یک رابط کاربری و ابزار تحلیلی به نام NetSim Analyzer دارد که از آن برای ارزیابی عملکرد و بهینه‌سازی استفاده می‌شود.

NetSim   به عنوان یک شبیه‌ ساز شبکه‌ که به صورت پولی می باشد، چندین مزیت دارد، از جمله:

• دارا بودن مسیر دریافت مجوز از طریق آزمون
• کیفیت محیط آزمایشگاه نرم افزار
• دسترسی‌ پذیری محیط آزمایشگاهی نرم افزار
• توزیع سفارشی محیط آزمایشگاهی نرم افزار
• ویژگی‌ های واقعی ترمینال
• قابلیت سفارشی سازی کردن
• کلیک کمتر نسبت به پکت تریسر

مقلد شبکه GNS3

GNS3 (Graphic Network Simulator-3) یک مقلد شبکه ‌های کامپیوتری متن ‌باز است که اولین بار در سال ۲۰۰۸ منتشر شد. با کمک GNS3 ، می‌توان نمودارهای شبکه ‌ای پیچیده و واقعی را با استفاده از تصاویر دستگاه‌ های واقعی ایجاد کرد. همچنین برای عملکرد بهتر، از برندها و پلتفرم های مختلفی مثل سیسکو، جونیپر، آریستا، میکروتیک و غیره پشتیبانی می‌کند.

این نرم‌افزار همچنین می‌تواند با ماشین‌ های مجازی (VMها) یا کانتینرها یکپارچه شود تا برنامه‌ها یا خدمات را روی شبکه شبیه سازی شده اجرا کند. GNS3  دارای یک رابط کاربری گرافیکی است که به کاربران امکان می‌دهد دستگاه‌ها را به راحتی drag و drop کنند در محیط نرم افزار. همچنین دارای یک رابط خط فرمان است که از دستورات و پروتکل‌های مختلف پشتیبانی می‌کند.

از جمله مزایای نرم افزار GNS3 می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رایگان بودن نرم افزار GNS3
• راحتی در خواندن مستندات
• دارای توپولوژی فعال قابل تغییر
• داشتن انواع مختلف ارتباطات
• دارا بودن آزمایشگاه‌ های اجتماعی

مقلد شبکه  (VIRL) Cisco Modeling Labs Personal

نرم افزار Cisco Modeling Labs Personal که به آن قبلا VIRL گفته می شد و در حال حاضر به آن CML هم می گویند، یکی از نرم افزار های شرکت سیسکو است که به منظور هدف های آموزشی و تحقیقاتی، یادگیری، تست شبکه، مطالعه رفتار و پیکربندی پروتکل های مسیریابی و آزمایش تغییرات برروی شبکه های موجود استفاده می شود. در این پلتفرم امکان اتصال به شبکه های واقعی، تجهیزات واقعی و سرورهای واقعی وجود دارد. این نرم افزار بیشتر مورد استفاده مشاغل متوسط و بزرگ برای مدل سازی و تقلید شبکه های اینترپرایز (enterprise) است.

نرم افزار VIRL دارای یک رابط گرافیکی قوی ای می باشد که می توان از آن برای طراحی شبکه استفاده کرد، از جمله تمایز هایی که در این نرم افزار وجود دارد که قسمت طراحی و قسمت اجرا از هم دیگر جدا بوده، به همین دلیل شما دیگر نباید نگران این باشید که حتما باید یک سیستم قوی برای نصب و اجرای نرم افزار VIRL داشته باشید، شما به راحتی می توانید روی هر سیستمی این نرم افزار را نصب کنید.

در نرم افزار VIRL شما به وسیله یک رابط طراحی و کنترلی به نام VM Maestro شبکه مورد نظر خود را با روترها، سوئیچ ها، سرور ها و تجهیزات دیگر شبکه به صورت مجازی طراحی می کنید. سپس این طرح به مجموعه ای از ماشین های مجازی که IOS های واقعی سیسکو را اجرا می کنند تبدیل می شود.

از جمله مزیت های نرم افزار پولی CML می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دسترسی راحت به فایل های Image نرم افزار
• پورتابل بودن توپولوژی های شبکه
• دارا بودن قابلیت ‌های پیشرفته اتوماسیون

مقلد شبکه  EVE-NG

EVE-NG که کوتاه شده عبارت Emulated Virtual Environment Next Generation است، یک ابزار اتوماسیون شبکه می باشد که برای اولین بار در سال ۲۰۱۴ معرفی شد. این ابزار می‌تواند برای ایجاد و اجرای شبکه ‌های مجازی با استفاده از چندین هایپر وایزر مورد استفاده قرار گیرد، همچنین می توان گفت که این نرم افزار از دامنه وسیعی از تجهیزات پشتیبانی می‌کند، از جمله Cisco، Juniper ، Fortinet ، Palo Alto Networks ، لینوکس، ویندوز و غیره.

نرم افزار EVE-NG به صورت کلی به سه نسخه تقسیم می شود که عبارت اند از:

• نسخه community
• نسخه Professional
• نسخه learning center

در نسخه Community شما به صورت رایگان می توانید از نرم افزار استفاده کنید، اما این نسخه دارای محدودیت هایی هم هست که از جمله این محدودیت ها این است که شما به تعداد 63  تا node بیشتر نمی توانید در هر Lab داشته باشید. همچنین در حالت رایگان شما نمی توانید در هنگام روشن بودن تجهیزات، اتصالی بین لینک های ارتباطی خود داشته باشید. اما در مقابل در نسخه حرفه تمام این موارد به صورت نامحدود برای شما در دسترس خواهد بود.

دیگر شبیه ساز های شبکه های کامپیوتری

علاوه بر نرم افزار های شبیه ساز شبکه که در بالا گفته شد، همچنین شما می توانید از این نرم افزار ها هم استفاده کنید، که عبارت اند از:

• NS2
• NS3
• IOU
• JSIM
• GLOMOSIM/QUALNET
• OPNET
• ++OMNET
• TOSSIM

جمع بندی

اکوسیستم نرم‌افزار های شبیه‌ سازی و مقلد شبکه می‌تواند برای افرادی که تازه ‌وارد صنعت شبکه هستند، می تواند پیچیده باشد، با این حال می تواند یکی از ابزار های مناسب برای یادگیری بهتر آن ها باشد. همچنین این نرم افزار ها یکی از ابزار های مناسب و پر کاربرد برای متخصصان شبکه است که از آن برای طراحی توپولوژی های شبکه ، آزمایش و تست، استفاده می کنند.

در این مقاله با 5 نوع از بهترین شبیه ساز های شبکه و مقلد های شبکه آشنا شدیم که عبارت اند از، Packet tracer،  Boson NetSim، GNS3، Cisco Modeling Labs Personal (formerly VIRL)، EVE-NG، هر یک از این نرم‌ افزارهایی که به آنها اشاره شد، ممکن است برای نوع خاصی از یادگيرندگان و متخصصان در حوزه شبکه، مناسب و جذاب باشد.

به همین دلیل، هدف ما توصیه به استفاده از هیچ نرم‌افزار خاصی نیست، بلکه هدف از این مقاله این بوده است که شما را از هر گزینه ‌ای که در بازار ارائه می‌شود، آگاه کنیم. امیدواریم که این اطلاعات به شما کمک کند تا تصمیمی آگاهانه برای پیگیری اهداف خود در زمینه شبکه های کامپیوتری بگیرید.