پاور یا منبع تغذیه کامپیوتر چیست؟

پاور، منبع تغذیه یا PSU(Power supply unit) یکی از مهم‌ترین قطعات سخت‌افزار میباشد که به منظور تأمین الکتریسیته لازم برای فعالیت اجزای حیاتی یک سیستم کامپیوتری استفاده می‌شود. در واقع پاور، مانند قلب تپنده‌ای‌ است که بدون وجود آن یک سیستم کاربردی ندارد.

با توجه به اهمیت منبع تغذیه در ادامه این مقاله بیشتر با این قطعه آشنا می‌شویم.

پاور چیست؟

پاور یا منبع تغذیه(PSU) جزء ثابتی از سخت‌افزار به کار رفته در یک کامپیوتر است که برق سایر اجزای کامپیوتر را تامین کرده و این نیرو را بین مادربرد، CPU، GPU، دستگاه‌های ذخیره‌سازی و سایر تجهیزات توزیع می‌کند. این قطعه همواره از ثبات و پایداری انرژی الکتریکی دریافت شده از قطعات، اطمینان حاصل می‌کند. توجه داشته باشید میزان مصرف یا قدرت(توان) خروجی یک منبع تغذیه را با وات(Watt) مشخص و اندازه‌گیری می‌کنند.

اصلی ترین بخش‌های پاور:

منبع تغذیه یک دستگاه پیچیده، شامل چندین قسمت است. به طور کلی بخش‌های اصلی منبع تغذیه عبارتند از:

۱. ترانسفورماتور(تبدیل کننده جریان الکتریکی یا Transformer):

این بخش از منبع تغذیه قسمتی است که ولتاژ و جریان برق شهری را که به صورت جریان متناوب AC است را به جریان مستقیم DC تغییر می‌دهد. ترانسفورماتور در واقع یک دستگاه الکترومغناطیسی است که شرح فعالیت آن در این مقاله نمی‌گنجد و نیازمند دانش خوبی در زمینه الکترونیک می‌باشد.

۲. گرید(مدار تنظیم و توزیع انرژی):

این بخش را با نام سوئیچ خروجی تغذیه کامپیوتر نیز می‌شناسند. بخش تنظیم و توزیع انرژی می‌تواند با کنترل ولتاژ از بیش از حد گرم شدن قطعات کامپیوتر جلوگیری کند!
گرید جریان الکتریکی را در منبع تغذیه تقسیم و ولتاژ مناسب فعالیت هر قطعه را فراهم می‌کند. به همین دلیل، پاور کامپیوتر شامل چندین خروجی است که برای تأمین برق لازم اجزای مختلف کامپیوتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این خروجی‌ها می‌توان به جریان‌های مستقیم DC مثبت ۱۲ ولت، منفی ۱۲ ولت، مثبت ۵ ولت و مثبت ۳.۳ ولت اشاره کرد.

۳. مدار محافظتی:

مدار‌ حفاظتی بخشی است که در مواقعی که ولتاژ و توان ورودی بیش از حد مجاز تعیین شده باشد، از سیستم محافظت می‌کند. این مدار به منظور جلوگیری از وقوع خطرات برق، مانند اتصال کوتاه و برگشت برق نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اهمیت منبع تغذیه مناسب

به عنوان یکی از اصلی‌ترین قطعات سخت‌افزاری کامپیوتر، انتخاب منبع تغذیه مورد نیاز برای سیستم کامپیوتری بسیار مهم است. اگر منبع تغذیه درست و اصولی انتخاب نشده باشد مشکلات متعددی سیستم را تحدید می‌کند. با انتخاب نادرست در مرحله اول خود پاور و بعد سلامت قطعات دیگر را به خطر می‌افتد.

در بهترین حالت منبع تغذیه دچار افت عملکرد می‌شود و احتمال حوادثی مانند خاموشی ناگهانی یا ریست شدن سیستم را افزایش می‌دهد. از طرفی هزینه بیش از حد برای این قطعه لزوماً بهبود عملکرد سیستم را به دنبال ندارد؛ پس انتخاب منبع تغذیه مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.

انتخاب منبع تغذیه مناسب

برای انتخاب منبع تغذیه مناسب برای کامپیوتر خود، به موارد زیر توجه کنید:

قدرت و توان مورد نیاز:

در انتخاب یک منبع تغذیه، توان منبع تغذیه باید با توان مصرفی کلی سیستم همخوانی داشته باشد. به این منظور، باید بدانید چند وات برای سیستم خود نیاز دارید. می‌توانید با مراجعه به توضیحات قطعات کامپیوتر، توان مورد نیاز را برآورد کنید. همچنین می‌توانید از محاسبه‌گرهای آنلاین در انتخاب منبع تغذیه کمک بگیرید.

گواهی 80Plus:

توان منبع تغذیه معیار مهمی در انتخاب است اما منبع تغذیه کامپیوتر همواره بخشی از انرژی را به صورت گرما هدر می دهد. برای مثال اگر پاوری با توان ۷۰۰ وات داشته باشیم، ممکن است خروجی‌ای که به ما می‌دهد چیزی حدود به ۶۰۰ وات باشد. به همین منظور یک استاندارد برای فهمیدن راندمان حقیقی پاور‌های کامپیوتر توسط شرکت Ecova Plug Load Solutions و چند نهاد دیگر ایجاد شده است. این گواهی که با نام 80Plus شناخته می‌شود کمک زیادی به ما در انتخاب منبع تغذیه مناسب می‌کند.

دستگاه‌هایی که دارای گواهی 80Plus هستند، راندمان آن‌ها در بالاترین حد ممکن ۸۰٪ است. درصورتی که گواهی شامل عبارت‌های Bronze، Silver،Gold ، Platinum یا Titanium باشد، مصرف و خروجی آن بهینه‌تر است و از راندمان بالاتری برخوردار است.
نکته: توجه داشته باشید بعد از در نظر گرفتن راندمان پاور برای انتخاب، منبع تغذیه‌ای انتخاب کنید که کمی بیشتر از نیازی که سیستم شما دارد خروجی دهد تا فشار و استرس بار کمتری روی پاور شما اعمال شود.

فرم فاکتور پاور(ابعاد پاور کامپیوتر):

فرم فاکتور یک پاور برای مشخص شدن امکان جاگیری آن درون کیس و همچنین قابلیت نصب و سازگاری با دیگر قطعات سیستم اهمیت دارد.

رایج ترین ابعاد برای پاور‌ها فرم ATX (Advanced Technology eXtended) است. این فرم فاکتور توسط اینتل توسعه یافت و در سال 1995 با عرض 150 میلی‌متر، 140 میلی‌متر عمق و 86 میلی متر ارتفاع معرفی شد.

ابعاد SFX نیز برای مواردی که تجهیزات درون کیس کوچک به صورت فشرده قرار می‌گیرند استفاده می‌شود.

فرم فاکتور پاور‌های TFX و Flex ATX حتی کوچکتر از پاور‌های SFX هستند و برای کیس های باریک که معمولا در رایانه های رومیزی کوچک و… استفاده می‌شوند.

مفهموم ماژولار بودن پاور:

پاور های ماژولار، نیمه ماژولار و غیرماژولار سه نوع مختلف از انواع منابع تغذیه برای کامپیوترها هستند. دقت داشته باشید کدام یک را تهیه می‌کنید.

پاور ماژولار

در پاور ماژولار تمام کابل‌های ارتباطی قابل جدا شدن میباشد. به طوری که به کاربر این امکان را می‌دهد سیستم خود را با مدیریت کابل ساده‌تر، کابل کمتر و فضای بیشتری در داخل کیس با جریان هوا و تهویه مناسب فراهم کند.

پاور نیمه ماژولار

پاور‌ های نیمه ماژولار نیز کابل‌های قطعات اصلی سیستم مانند مادربورد، پردازنده بر روی منبع تغذیه نصب شده و جدا نمی‌شود؛ ولی اجزای اضافی همچون کابل‌های SATA و PCIe قابلیت جدا شدن دارند.

پاور غیرماژولار

در پاور های غیرماژولار که امروزه کمتر دیده می‌شوند تمامی کابل‌ها بر روی منبع تغذیه نصب شده و امکان جدا کردن آن‌ها وجود ندارد.

کانکتور های پاور:

کانکتورهای پاور کامپیوتر شامل پورت‌ها و سوکت‌هایی است که برای اتصال منبع تغذیه به قطعات داخلی کیس کامپیوتر استفاده می‌شوند.
دقت داشته باشید منبع تغذیه شما باید به تعداد مورد نیاز کامپیوتر شما کانکتور برای تامین سیستم داشته باشد.

ATX 24-pin:

به منظور اتصال منبع تغذیه به مادربورد به کار می‌رود. دارای 24 پین است و اصلی‌ترین کابل متصل به مادربورد است.

ATX 4-pin/8-pin CPU:

برای تامین انرژی مورد نیاز پردازنده (CPU) استفاده می‌شود.

PCIe 6-pin/8-pin:

برای اتصال کارت‌های گرافیک به منبع تغذیه استفاده می‌شوند. دقت داشته باشید کارت‌های گرافیک با توان بالا نیاز به اتصال منبع تغذیه اضافی و بیشتر دارند.

 Molex:

مولکس یکی از قدیمی‌ترین کانکتورهای پاور کامپیوتر است و برای اتصال قطعات مختلف مانند هارد دیسک، درایو CD/DVD و فن‌ها استفاده می‌شود.

SATA:

ساتا در اتصال هارد دیسک و SSD به منبع تغذیه استفاده می‌شود.

کانکتور‌های معرفی شده در هر کیس‌ و سیستم‌ کامپیوتری وجود دارد. همچنین، با توجه به تغییرات تکنولوژی و سخت‌افزارها، ممکن است نوع و تعداد مورد استفاده از این کانکتور‌ها تغییر کند.

جمع بندی

انتخاب پاور مناسب برای کامپیوتر عملی مهم و حیاتی است. با توجه توضیحاتی که در این مقاله داده شد می‌توانید یک منبع تغذیه مناسب را برای خود انتخاب و بهترین عملکرد و بهره‌وری را در سیستم خود دریافت کنید.

اگر شما جز افرادی هستید که به مباحث اکتیو و پسیو شبکه علاقه دارید و مشتاق هستید که در حوزه ی سخت افزار و شبکه های کامپیوتری، اطلاعات کسب کنید، محتوای تیم مستر خطیب را دنبال کنید و با ارائه نظر، ما را در بهبود و ارتقای کیفیت مطالب یاری کنید.

هم چنین، در دوره ۰ تا ۱۰۰ اسمبل و سخت افزار، علاوه بر آشنایی کامل با قطعات سخت افزاری، به موارد بیشتری درمورد سخت افزار، مانند انتخاب درست قطعات برای سیستم، محاسبه پهنای باند و گلوگاه آنها، نصب (اسمبل) و راه اندازی و عیب یابی و.. پرداخته می شود.